C. Mác và Ph. Ăng-ghen cho rằng, việc sản xuất ra của cải vật chất luôn luôn được lặp đi, lặp lại, hoặc ở trình độ tái sản xuất giản đơn, hoặc ở trình độ tái sản xuất mở rộng. Trong mỗi quá trình sản xuất như vậy, người lao động, một mặt, có mối quan hệ với tự nhiên; mặt khác, có mối quan hệ với nhau. C. Mác gọi đây là quan hệ “song trùng”. Hai loại quan hệ đó tạo thành hai mặt của phương thức sản xuất - lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Sự tương tác qua lại giữa chúng chính là quan hệ kinh tế. Khái quát thực tế này, C. Mác viết: “Trong sự sản xuất xã hội ra đời sống của mình, con người có những quan hệ nhất định, tất yếu, không tùy thuộc vào ý muốn của họ - tức những quan hệ sản xuất, những quan hệ này phù hợp với một trình độ phát triển nhất định của các lực lượng sản xuất vật chất của họ. Chủ Nghĩa Kinh Tế Của Các Mác NXB Hàn Thuyên 1943 V.I. Lênin 39 Trang File PDF-SCAN Link download https://drive.google.com/file/d/1ZYivl-Bvt0EeVqfUfqfcqXRc-0Ss8r3Fhttps://drive.google.com/drive/folders/1yLBzZ1rSQoNjmWeJTZ3WGQHg04L1
