Hà Nội Tiểu Sử Một Đô Thị (NXB Hà Nội 2010) - William S. Logan, 405 Trang

Cuốn sách “Hanoi - Biography of a city” của tác giả William Logan được xuất bản năm 2000, bản quyền thuộc Nhà xuất bản University of New South Wales Press, Australia. Được sự đồng ý của NXB University of New South Wales Press, NXB Hà Nội đã triển khai dịch cuốn sách, người chịu trách nhiệm về dịch thuật là PGS.TS. Nguyễn Thừa Hỷ. Đây là một đề tài thuộc mảng sách lịch sử trong cơ cấu đề tài Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến. Cuốn sách “Hà Nội – Tiểu sử một đô thị” (Hanoi - Biography of a city) là cuốn sách có giá trị khoa học và thực tiễn đáng ghi nhận. William Stewart Logan là giáo sư tiến sĩ giảng dạy tại Đại học New South Wales, Sidney, Australia, ông còn là Chủ tịch Quỹ Di sản và quy hoạch của UNESCO. Ông là một chuyên gia có kinh nghiệm về lịch sử kiến trúc, quy hoạch đô thị và bảo tồn đô thị, đã viết nhiều tác phẩm về những vấn đề trên, đặc biệt là đối với các đô thị ở các nước đang phát triển châu Á. Tác giả là người yêu Hà Nội, trong cuốn sách ông đã đưa ra nhiều quan điểm thú vị. Về cơ bản, bản dịch trên nguyên tắc tôn trọng những khác biệt, quan điểm của tác giả. Đối với một công trình nghiên cứu mang tính chuyên ngành cao như tác phẩm này, việc dịch gặp rất nhiều khó khăn.
Cuốn sách đã phác họa tiểu sử một đô thị khá chi tiết và trải đều suốt một thiên niên kỷ. Với tư cách là một chuyên gia khoa học có thẩm quyền đồng thời là một người bạn tốt của Việt Nam, một người “thiết tha muốn hiểu và yêu Hà Nội”, tác giả đã cung cấp cho chúng ta những thông tin bổ ích, thú vị, đôi khi mới lạ độc đáo, về một đô thị ngàn năm tuổi, đặc biệt về mặt quy hoạch, kiến trúc và các di tích lịch sử - văn hóa. Dựa vào cơ sở tư liệu phong phú nhiều nguồn, tỉ mỉ và có chọn lọc, khảo chứng, tác giả W.S. Logan đã phục dựng lại một cách thuyết phục quá trình của Thăng Long – Hà Nội ngàn năm tuổi, qua diện mạo vật chất bên ngoài, cũng như cái cốt lõi tâm thức bên trong, trên một nền tảng lịch sử với những tác nhân chính trị - văn hóa ngoại sinh và nội sinh, một thành phố với đầy những cảnh quan và huyền thoại quyến rũ và cũng mang trong nó nhiều tương phản, nghịch lý đáng suy ngẫm. Cuốn sách với kết cấu gồm 8 chương thể hiện sự logic về bố cục và nội dung:

• Chương 1. Ý thức hệ, ký ức và ý nghĩa di sản.
• Chương 2. Thăng Long, thành phố Rồng bay.
• Chương 3. Hà Nội: Xây dựng một thủ phủ cho xứ Đông Pháp.
• Chương 4. Màn chuyển cảnh của người Nhật.
• Chương 5. Dưới bom Mỹ; Hà Nội trong cuộc chiến tranh Việt Nam.
• Chương 6. Đô thị đỏ bên sông Hồng: Tạo dựng bộ mặt xã hội chủ nghĩa của Hà Nội.
• Chương 7. Đổi mới và Hà Nội những năm 1990.
• Chương 8. Hà Nội đối mặt với thiên niên kỷ mới.

Đây là cuốn sách thể hiện tình cảm, cảm nhận của tác giả - một người nước ngoài đối với Hà Nội. Qua những vấn đề được đặt ra, có thể thấy tác giả đã rất sâu sát trong các vấn đề nghiên cứu, đặc biệt nội dung về thời kỳ thực dân Pháp sang Việt Nam đến nay khá sâu sắc, hấp dẫn. Nhiều vấn đề tác giả có dụng ý (với hệ tư tưởng khác, nhìn nhận sâu sắc, khách quan) đã đưa ra những cảnh báo về bảo vệ di sản. Đây là những quan điểm quý, đóng góp vào vấn đề sớm quy hoạch tổng thể cho Hà Nội. Cuốn sách với nhiều quan điểm rất tiến bộ. Nhiều quan điểm ở đây có thể được coi là nền tảng kiến trúc Hà Nội: coi trọng kiến trúc Trung Hoa, kiến trúc Pháp; kiến trúc phải đáp ứng sự cần thiết đi đôi với sáng tạo. Tác giả đã đưa ra nhiều cái nhìn hợp lý có tính chất cảnh tỉnh.
Tác giả là người nước ngoài, nhìn từ “bên ngoài” với cách nhìn nhận khách quan, thẳng thắn, mang tư duy và tập quán của một nhà khoa học phương Tây. Do đó, bên cạnh những đánh giá tích cực, tác giả cũng chỉ ra những điểm còn hạn chế về quy hoạch, kiến trúc và những vấn đề chung trong quản lý đô thị. Điều trên hết là những đánh giá, phê phán của tác giả hết sức thiện chí, xây dựng nên mặc dù có những nhìn nhận khác nhưng cũng rất đúng để chúng ta ghi nhận, suy ngẫm và có những hành động thiết thực, góp phần xây dựng một đô thị - Thủ đô ngày càng văn minh, hiện đại. Là người có hiểu biết rộng và chuyên môn cao, William S. Logan đã viết về Hà Nội 1000 năm, đề cập toàn diện mọi nội dung, đúng như tên sách “Tiểu sử một đô thị”, mặc dù tư duy chính của ông dành cho lịch sử kiến trúc. Ông dành ra hàng chục năm nghiên cứu tỉ mỉ, cụ thể về Hà Nội, bên cạnh tư liệu, sách trên thế giới cùng thể tài, với cái máy ảnh, cây bút, đến hầu khắp những nơi cần đến (không chỉ tập trung ở các lưu trữ, thư viện) ở Hà Nội, tận mắt tiếp cận tư liệu và di sản kiến trúc... để viết về một Hà Nội với 1000 năm, gồm cả biến động, phát triển và thụt lùi, trên nhiều phương diện, xoay quanh trục kiến trúc.
Cuốn sách là một đề tài mới, đề cập khoảng thời gian dài, nội dung rộng và cách trình bày sinh động, có giá trị khoa học về mặt tư liệu. Với những nhìn nhận và đánh giá của một người nước ngoài, có nhiều năm nghiên cứu về lịch sử kiến trúc, quy hoạch đô thị và bảo tồn đô ở các nước đang phát triển ở châu Á, cuốn sách “Hanoi - Biography of a city - Hà Nội - Tiểu sử một đô thị” của tác giả William Logan sẽ là cuốn tài liệu có giá trị, hữu ích cho các nhà khoa học không chỉ giới kiến trúc (qua những bài học về bộ mặt kiến trúc Hà Nội trong quá khứ mà nghĩ về quy hoạch trong hiện tại và tương lai) và có lẽ cho nhiều giới khi “nhìn lại” tiến trình phát triển của Thăng Long - Hà Nội.

• Hà Nội Tiểu Sử Một Đô Thị
  
• NXB Hà Nội 2010
  
• William S. Logan
  
• Dịch: Nguyễn Thừa Hỷ
  
• 405 Trang
  
• File PDF-SCAN

Link download
http://183.91.2.157/opac/wpDetail.aspx?Id=752
https://drive.google.com/file/d/1Y-toNQ7Rg0pCmjqEDqiD8O21WpKCUNtM
https://drive.google.com/drive/folders/1yLBzZ1rSQoNjmWeJTZ3WGQHg04L1