Đào Duy Từ, SN 1572, xã Hoa Trai, huyện Ngọc Sơn (nay là Tĩnh Gia), Thanh Hoá, cha là Đào Tá Hán, mẹ là người họ Nguyễn. Ông thông minh và học rộng biết nhiều. Ông đi thi hương ở Thanh Hoá. Hiếu ty cho Đào Duy Từ là con nhà phường chèo, gạch tên không cho vào thi. Ông buồn bực quay về, căm giận chế độ vô lý của họ Trịnh. Mùa đông năm Ất Sửu (1627) ông trốn vào xứ Đàng trong, nhờ có bài “Ngoạ long cương” mà ông được chúa Nguyễn Phúc Nguyên tin dùng và trao cho chức Nha uý nội tán, tước lộc khê hầu, trông coi việc quân cơ ở trong và ở ngoài, thanh lý quốc chính.Từ đấy Đào Duy Từ nói gì chúa Nguyễn cũng nghe. Ông bày mưu vạch kế giúp chúa Nguyễn làm nên nhiều việc lớn. Chúa Nguyễn thường nói với mọi người: “Đào Duy Từ thật là Tử Phòng (Trương Lương) và Khổng Minh (Gia Cát Lượng) ngày nay”. Tháng Ba năm Canh Ngọ (1630), Duy Từ khuyên chúa Nguyễn đắp luỹ Trường Dục, từ núi Trường Dục đến phá Hạc Hải nhằm ngăn quân Trịnh ngược dòng sông Nhật Lệ vào đánh xứ Đàng trong. Năm Tân Mùi (1631), theo lời Đào Duy Từ, chúa Nguyễn lại cho đắp một luỹ kiên cố hơn, dài 18km bắt đầu từ núi Đâu Mâu qua cửa biển Nhật Lệ, rồi men theo sông Lệ Kỳ và sông Nhật Lệ tiến lên phía Đông Bắc đến làng Đông Hải. Nhờ có hai luỹ trên, chúa Nguyễn đã ngăn chặn được các cuộc tiến công của quân Trịnh trong một thời kỳ dài. Tháng Chín năm Canh Ngọ (1630), theo đề nghị của Đào Duy Từ, Nguyễn Phúc Nguyên còn cho mở cuộc tấn công vào châu Nam Bố Chính và chiếm được châu này. Lịch Sử Đào Duy Từ NXB Trung Bắc Tân Văn 1937 Bùi Văn Lăng, Tô Văn Cần 72 Trang File PDF-SCAN Link download https://drive.google.com/file/d/1A6-k3LgqP9hDxD5wFZyaw_Pa0I1FJc0Ghttps://drive.google.com/drive/folders/1yLBzZ1rSQoNjmWeJTZ3WGQHg04L1
