Nhà nghiên cứu Nguyễn Ngọc Thiện cầm bút từ đầu những năm 70. Những lúc hồi tưởng ngày đầu cầm bút - chuyện trò gần gũi với đồng nghiệp về công việc hiện tại, ông thường bảo rằng con đường nghiên cứu văn học của mình do Hoài Thanh mở lối, chính nhà phê bình Hoài Thanh, chứ không phải ai khác, đã dẫn dắt ông vào nghề. Thế nhưng, đến đây, chúng ta cũng nên hiểu ông theo một nhẽ khác. Nguyễn Ngọc Thiện đọc nhiều thơ, sưu tầm được cả hàng thước thơ yêu thích, nhưng ông lại không có sở trường phê bình thơ. Cái chỗ đứng thực sự của ông hoàn toàn không phải ở đất thơ. Hầu hết những bài phê bình thơ của ông giai đoạn đầu, kể cả những cuốn sưu tầm, giới thiệu mà ông tham gia cộng tác cũng chưa thực sự có đóng góp nào đáng kể. Cho nên, nếu đâu đó, chúng ta nghe thấy ông nhắc nhở đến sự “chi phối, ảnh hưởng khá nặng” của tác giả Thi nhân Việt Nam, với một giọng điệu cho dù hồn nhiên chân thành và đầy ngưỡng vọng đến thế nào đi nữa, thì cứ nên ngầm hiểu là ông đang hào hứng nói về sự noi theo một tấm gương học thuật, nói đến sự tu chỉnh cái nết cẩn thận, tỉ mỉ, nghiêm túc trong công việc như nhà phê bình Hoài Thanh vậy. Tất nhiên, ông thừa hiểu rằng, người ta có thể học được cách đọc, kinh nghiệm đọc của Hoài Thanh - đọc kĩ, đọc trực tiếp các văn bản, đọc đi đọc lại, đọc một cách tĩnh tâm, đọc thành thực với người, với mình…. chứ chẳng ai học được những thiên bẩm. Đó là cái trời cho những người nặng nợ với chữ nghĩa văn chương làm vốn, chính cái đó - những thiên bẩm - trở thành tạng của mỗi cây bút. Ở đâu cũng vậy cả thôi, sự tinh tế, nhạy cảm của một người viết bất kỳ nào trước vẻ đẹp của văn học, cái chất văn thấm đẫm tự nhiên trong câu chữ, cách tư duy là điều không phải học được từ người khác. Có thể từ những công trình của Hoài Thanh, Nguyễn Ngọc Thiện được bồi đắp thêm ý tưởng, cảm hứng nghiên cứu dồi dào; từ tấm gương lao động Hoài Thanh ông nghiêm khắc hơn, kĩ lưỡng hơn trong đặt câu dùng chữ. Nhưng không phải nhờ là “học trò của Hoài Thanh”, mà ông đã thành công trong khoa học. Nguyễn Ngọc Thiện là một nhà nghiên cứu biên khảo văn học giàu tâm huyết, và trách nhiệm. Qua những công trình đồ sộ của mình, ông đã bộc lộ được tấm lòng thiết tha đối với những giá trị học thuật nửa đầu thế kỉ; ở các trang văn sắc sảo của Nguyễn Ngọc Thiện, quan điểm mỹ học Mác - Lênin và đường lối lãnh đạo văn nghệ của Đảng luôn trở thành một hệ quy chiếu, đánh giá có hiệu lực. Nhiều công trình sưu tầm biên khảo của tác giả góp phần thúc đẩy, gợi ý cho những người làm khoa học cùng thời hoặc kế cận tìm tòi mới nhằm vượt qua các chướng ngại nhận thức của hiện tại, thêm nữa để có thể cấu trúc lại hệ thống hiểu biết văn học sử của họ. Những tuyển tập của Nguyễn Ngọc Thiện, xới lại bao vấn đề, có đóng góp nhất định trong việc giúp cho độc giả rộng rãi nhận diện được tư duy lý luận - phê bình văn học thế kỉ XX . Lý Luận, Phê Bình Và Đời Sống Văn Chương NXB Hội Nhà Văn 2010 Nguyễn Ngọc Thiện 590 Trang File PDF-SCAN Link download https://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/86261 https://drive.google.com/file/d/1MoVcS0QZe8C64cwhE0Atx6aP4dzq5PM1https://drive.google.com/drive/folders/1yLBzZ1rSQoNjmWeJTZ3WGQHg04L1
