Tên Tức Dụp - tam sao, thất truyền từ Tức Chụp,Tức Chóp…tiếng dân tộc Khmer,nghĩa là" nước đêm",vì Đồi nhiều hang,khe suối chảy ngày đêm không dứt, xưa-người dân hay vào lấy nươc ban đêm nên đặ đặt làTức Chụp… Đồi tạo dựng bởi vô số khối đá lớn nhỏ,chất chồng lên nhau…nên có nhiều khe ,hang đá gộp lớn nhỏ và nối liên hoàn trong lòng đá sâu. Tạo nên một quần thể hang động rất thuận lợi về địa hình,địa vật cho việc ăn ở,cư ngụ nhiều người ,nhất là trú ẩn đóng quân để chiến đấu,phòng thủ,dưỡng binh… trong thời kỳ chiến tranh. Do đó,suốt từ những năm kháng Pháp,rồi đánh Mỹ, huyện Tri Tôn và Tỉnh An Giang chọn nơi đây làm căn cứ cho Tỉnh Uy,Huyện Uy,Huyện Đội,các cơ quan dân chính Đảng và cũng là nơi dừng chân của các đơn vị Miền,Trung ương trên đường di chuyển từ CamPhuChia về miền Nam và ngược lại. Điển hình ngày nay còn lại các địa danh được tôn tạo lại,nằm sâu trong lòng hang đông như Hội trường C.6,Hang Phụ nữ,hang Tuyên huấn,hang Quân y,hang Chau Kem,cơ quan Thông tin,Mặt trận,văn phòng Huyện ủy,huyện đội.v.v… Những năm chiến tranh ác liệt,toàn bộ các lực lượng Huyện Tri Tôn,nhất là huyện đội tập kết vào căn cứ này,nhằm bám trụ ,để ban đêm tung lực lượng ra tấn công địch ở các vùng tạm chiếm,căn cứ huyện lỵ của chúng…hay móc ráp cơ sở,vận động nhân dân biểu tình,chống đối Mỹ ,Ngụy…Khi địch tấn công,ta dùng lợi thế lò ảng,hang sâu ẩn núp. chờ thời cơ lên tấn công,tập kích ,vừa chiến đấu,liên lạc cơ sở làm hậu phương,cung cấp lương thực,thuốc men vưà củng cố lực lượng…Địch đã dùng hàng ngàn tấn bom dội vào Tức Dụp suốt hơn mười năm từ 1960 đến ngày giải phóng 1975,bằng mọi giá để chiếm Tức Dụp,chúng sử dụng tất cả chiến tranh hiện đại như máy bay các loại,kể cả B 52,xe tăng,thiết giáp,pháo hạng nặng…lực lượng Mỹ,Ngụy và chư hầu…gấp trăm lần lực lượng ta. Đặc biệt nhất là cao điểm 128 ngày đêm chúng tập trung tấn công ta với quyết tâm chiếm lĩnh trận địa từ 18/11/1968 - 25/03/1969,với lực lượng trên 18.000 quân các loại cùng tất cả phương tiện,vũ khí mới tối tân nhất…Nhưng với lòng dũng cảm,mưu trí,được nhân dân che chở đùm bọc,ta đã đánh bại mưu đồ của chúng. Sau thất bại đó Tướng 2 sao,cố vấn Mỹ đã thú nhận tổng chi phí chiến tranh tại đồi Tức Dụp lên đến 2 triệu đôla ! Quân dân Huyện Tri Tôn cũng được chính phủ trao tặng 8 chữ vàng " Kiên cường,bất khuất,giữ vững Núi Tô ". Và ,ngày 01/04/1985 Bộ VVTT quyết định công nhận Tức Dụp là khu di tích lịch sử cách mạng cấp Quốc Gia. Ở Lại Đồi Tức Dụp NXB Quân Đội 2004 Nguyễn Lập Em 210 Trang File PDF-SCAN Link download https://drive.google.com/file/d/1X2-Lwr9dBXhFSWF_7yiMBVBz6egZWhTjhttps://drive.google.com/drive/folders/1yLBzZ1rSQoNjmWeJTZ3WGQHg04L1
