Cái địa-vị của ANDRÉ GIDE trong văn-học-giới nước Pháp, kể cũng khó giải thay. Nhân-cách ông vốn huyền-diệu phức-tạp, không thể lấy một cấu mà tóm-tắt được. Một nhà văn mà lần lượt chủ-trương chủ-nghĩa cá-nhân hoàn-toàn, chủ-nghĩa quốc-gia theo phái Action française (phải bảo-hoàng), rồi đến chủ-nghĩa cộng sản theo tôn-giáo mới của Tô-Nga, mà chủ trương chủ nghĩa nào cũng là thành-thiệt hăng-hái cả, khiến cho có nhà phê bình bình phẩm về trạng-thái tư-tưởng của ông đã nói rằng những trạng-thái ấy có biến-thiên luôn mà vẫn là chí-thành cả (des sincérités successives): một nhà văn như vậy dễ khiến cho người đời phân-vân mà khó hiểu. Vậy mà ảnh-hưởng của ANDRÉ GIDE trong phái trí-thức tân-tiến đời nay rất là sâu-xa. Âu có lẽ cũng là bởi cái nhân-cách uyển-chuyển mà phiền phức của ông đó, là bao gồm cả những khuynh-hướng phản-trái trong tư tưởng-giới đời nay, bao gồm mà phát-biểu một cách thâm trầm nhiệt-liệt, cho nên ai là người mang nặng một tấm lòng khát-khao mong-mỏi, một tấc dạ khắc-khoải bồn-chồn, nhìn vào đó như nhìn tấm gương phản-chiếu mà tự nhận-chân được mình vậy. Tiếng Đoạn Trường NXB Trung Bắc Tân Văn 1937 André Gide Đỗ Đình Thạch (Dịch) 98 Trang File PDF-SCAN Link download https://drive.google.com/file/d/1zGjyjcYeW0lnXC0N-7RSAFA7qgdsQB97https://drive.google.com/drive/folders/1yLBzZ1rSQoNjmWeJTZ3WGQHg04L1
