Cuốn "Xã Thôn Việt Nam" của Nguyễn Hồng Phong, xuất bản năm 1959, là một khảo cứu về đặc điểm xã hội nông thôn Việt Nam dưới thời Pháp thuộc, tập trung vào khía cạnh dân tộc học và những di tích của công xã nguyên thủy. Sách nhấn mạnh sự tồn tại dai dẳng của công xã nông thôn và công xã thị tộc trong cấu trúc xã hội Việt Nam, đặc biệt là chế độ sở hữu ruộng đất công xã (công điền công thổ) và chế độ gia tộc phụ quyền. Tác giả lập luận rằng sự tồn tại của những yếu tố này liên quan chặt chẽ đến đặc điểm của chế độ phong kiến quan liêu Việt Nam, vốn được hình thành sớm (từ thế kỷ X) và duy trì quyền sở hữu tối cao về ruộng đất của nhà nước. Sách phân tích hai yếu tố chính thúc đẩy sự tập quyền sớm ở Việt Nam: nhu cầu thủy lợi (đòi hỏi sự liên kết rộng rãi giữa các địa phương để trị thủy) và yếu tố quân sự (để chống ngoại xâm). Tác giả cũng giải thích việc nhà nước phong kiến duy trì chế độ ruộng công nhằm mục đích nuôi quân lính, trả lương quan lại và bảo vệ nguồn thu thuế. Cuốn sách kết luận rằng, dù có những tàn tích của xã hội nguyên thủy, xã thôn Việt Nam dưới thời Pháp thuộc về căn bản vẫn là "xã thôn phong kiến", với những hình thức tổ chức và phân phối ruộng đất phục vụ lợi ích của giai cấp thống trị. Xã Thôn Việt Nam NXB Văn Sử Địa 1959 Nguyễn Hồng Phong, 296 Trang File PDF-SCAN Link download https://drive.google.com/file/d/1ytMHUmY_TQl6nz9w95ZdMQTMByKWq4uShttps://drive.google.com/drive/folders/1yLBzZ1rSQoNjmWeJTZ3WGQHg04L1
